انواع روش تکثیر درخت گردو

خاک مناسب تکثیر گردو:

خاک مناسب برای تکثیر و رشد گردو باید دارای اسیدیته (pH) در محدوده ۶.۵ تا ۷.۵ باشد و این درخت از خاک‌های آهکی، فشرده، و خشک خوشحال نمی‌شود. بهترین نوع خاک برای گردو، خاک عمیق، شنی لومی یا لومی است.

این درخت تحمل شوری خاک تا حداکثر ۴ دسی‌زیمنس بر متر را دارد، اما به شرایط غرقابی خاک حساس است و رطوبت زیاد باعث پوسیدگی ریشه و طوقه، و ریزش گل و میوه می‌شود. خاک زیرین باید بدون سنگ، رس سفت، و بدون لایه‌های غیرقابل نفوذ باشد.

قبل از کاشت نهال‌ها، تجزیه شیمیایی خاک در عمق‌های صفر تا ۳۰ سانتی‌متری، ۳۰ تا ۶۰ سانتی‌متری، ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متری، و ۹۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متری انجام شود.

حتما در مورد روش و کودهای مناسب درختان گردو مطالعه کنید.

بستر کاشت گردو:

آماده‌سازی باغ برای کاشت گردو:

در صورت وجود درختان قدیمی و کم‌بارده و یا بیمار، ابتدا عملیات ریشه‌کنی و پاکسازی باغ انجام می‌شود. سپس با انجام عملیات شخم‌زنی به دوجهت عمود برهم، همراه با پخش و زیرخاک کردن کود دامی پوسیده به میزان ۳۰-۴۰ تن در هکتار، و کولتیواتور زنی، زمین آماده می‌شود. در مرحله آخر نیز، تسطیح زمین با استفاده از لولر انجام می‌شود.

روش‌های اصلی ازدیاد گردو:

۱. روش ازدیاد جنسی (غیررویشی):

در گذشته، برای تکثیر گردو از بذرهای مرغوب استفاده می‌شد. این روش مزایایی همچون عدم انتقال بیماری‌های ویروسی و اقتصادی بودن داشت. اما این روش دارای معایبی نظیر هتروزیگوت بودن درختان گردو است که می‌تواند باعث تفرقه زیادی در ویژگی‌های رویشی و زایشی نتاج گردد.

۲.ازدیاد با استفاده از نهال‌های بذری:

امروزه، به دلیل مشکلات مربوط به هتروزیگوتی و طولانی بودن دوره نونهالی دانهال‌های گردو (۸-۱۰ سال)، استفاده از بذور برای تکثیر ارقام به کار نمی‌رود. بلکه دانهال‌های بذری گردو فقط به عنوان پایه برای انجام پیوند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

چالش‌ها در صادرات گردو:

از موانع مهم صادرات گردو به علت بذری بودن اکثر باغ‌های ایران، عدم یکنواختی محصول تولیدی از نظر اندازه، کیفیت مغز و سایر صفات ظاهری است. با توجه به اینکه بیشتر کشورهای واردکننده خواهان آجیل‌هایی با مغز روشن، اندازه و شکل یکنواخت هستند، محموله‌های تجاری ایران که حاوی گردوهای ریز و درشت و رنگارنگ هستند، نمی‌توانند با محصولات کشورهای رقیب که تحت عناوین و استانداردهای مشخص عرضه می‌شوند، رقابت کنند.

استفاده از روش‌های ازدیادی مناسب برای کاشت گردو، همراه با راهکارهای بهبود صادرات می‌تواند به بهبود عملکرد باغ‌های گردو در ایران و افزایش توان رقابتی محصولات در بازارهای جهانی کمک کند.

مزایای تکثیر غیر جنسی:

برای تولید محصولات یکنواخت و یکدست، تکثیر رویشی ارقام اجتناب ناپذیر است. این روش علاوه بر ایجاد یکنواختی در محصول، از مزایای زیر نیز برخوردار است:

1. کاهش سن باردهی: سن باردهی درختان در نهال‌های تکثیر شده به روش غیر جنسی، از ۸-۱۰ سال در نهال‌های بذری به ۲-۳ سال کاهش می‌یابد.
2. افزایش عملکرد: باغ‌های تکثیر شده با روش‌های غیر جنسی، عملکرد بسیار بیشتری نسبت به باغ‌های بذری دارند.
3. استفاده از ویژگی‌های مطلوب گیاهان مادری: این روش امکان استفاده از ویژگی‌های مطلوب گیاهان مادری را فراهم می‌کند.
4. تکثیر یکنواخت: این روش امکان تکثیر تعداد زیادی از نهال‌های یکنواخت و ارقام مناسب را در شرایط یکسان فراهم می‌کند.
5. مدیریت آسان و اقتصادی باغ‌ها: ایجاد باغ‌های یکدست و مدیریت آسان و اقتصادی این باغ‌ها، از جمله مزایای این روش است.
6. تولید محصولات با کیفیت بالا: این روش به تولید محصولات با کیفیت بالا و افزایش توان رقابتی محصولات تولیدی کشور در بازارهای جهانی کمک می‌کند.
7. حفظ و استفاده از جهش‌ها: این روش امکان حفظ و استفاده از جهش‌هایی که در گیاهان اتفاق می‌افتند را فراهم می‌کند.
8. کنترل آفات و بیماری‌ها: این روش امکان کنترل برخی از آفات و بیماری‌ها را از طریق پیوند ارقام حساس بر روی پایه‌های مقاوم فراهم می‌کند.
9. استفاده از پایه‌های مقاوم: استفاده از پایه‌های مقاوم به شرایط نامناسب خاک، مانند شوری، خشکی، غرقابی، pH خاک و … برای گسترش کشت ارقام حساس، از مزیت‌های دیگر این روش است.

روش‌های تکثیر رویشی:

برای تکثیر رویشی گردو، از روش‌های مختلفی همچون خوابانیدن، قلمه، نامیزیدن، کشت بافت و پیوند استفاده می‌شود. در ادامه، به طور خلاصه به بررسی روش پیوند می‌پردازیم.

پیوند:

از سال ۱۸۶۸ میلادی تا کنون، صنعت گردو در آمریکا تحولات زیادی را پشت سر گذاشته و انجام کارهای اصلاحی، جمع‌آوری ژنوتیپ‌ها و دورگیری ارقام جدید را به همراه داشته است. در این راستا، در ایران نیز از سال ۱۳۶۲ تاکنون کارهای اصلاحی توسط عاطفی و همکاران انجام شده و ارقام چندلر، هارتلی، پدرو، هاوارد و… برای تکثیر غیر جنسی معرفی شده‌اند.

برای بهره‌مندی از مزایای این ارقام برتر، از روش‌های تکثیر رویشی نیز استفاده لازم است. در این زمینه، به دلیل مشکلات ریشه‌زایی قلمه‌های گردو و عدم اقتصادی خوابانیدن آن، امروزه اکثر کشورها از پیوند و ریزازدیادی (کشت بافت) برای تکثیر رویشی این گیاه در سطح تجاری استفاده می‌کنند.

کشت بافت:

توسعه روش‌های ریز ازدیادی و جنین‌زایی سوماتیکی گردو، از جمله تلاش‌هایی است که در طی سال‌های اخیر جهت افزایش کارآیی روش‌های ریزازدیادی گردو در ایران و جهان انجام شده است. در این راستا، محیط کشت ویژه‌ای به نام DKW در سال ۱۹۸۴ برای کشت بافت گردو معرفی شد. همچنین شرکت‌های ایرانی نیز در زمینه تولید گردوی کشت بافتی فعالیت می‌کنند.

احداث باغ گردو:

با توجه به طول عمر بالای درخت گردو، انتخاب نهال و کاشت اصولی برای احداث باغ نیازمند دقت ویژه‌ای است. برخی مواردی که در این مرحله باید مد نظر داشت، شامل فواصل توصیه شده برای کاشت گردو پیوندی و کشت بافتی با باردهی جانبی و ۶×۶ تا ۷×۷ متر است.

جمع‌بندی:

تکثیر رویشی گردو به ویژه از طریق پیوند و کشت بافت، باعث بهره‌وری بالاتر و ایجاد باغ‌های یکدست و مدیریت آسان می‌شود. با استفاده از این روش‌ها و تکنیک‌های پیشرفته، می‌توان به تولید محصولات با کیفیت و با توان رقابتی بیشتر در بازارهای جهانی دست یافت

شرایط مناسب کشت گردو