کلزا در مناطق گرمسیر

عملیات تهیه زمین

كلزا گياهي بذر ريز بوده و شرايط نامناسب خاك و كلوخه بودن بستر بذر ميتواند باعث كاهش سطح سبز گردد. لذا ايجاد بستري نرم و عاري از كلوخه ضرورت دارد. باتوجه به اينكه کلزا در مناطق گرمسیر درتناوب با گندم كشت ميشود مديريت بقاياي گياهي گندم حائز اهميت است. در اين مناطق خاكورزي و كاشت با كمبينات بيشترين عملكرد را داشت .
در استان گلستان بارندگي هاي پياپي در فصل پاييز و افزايش رطوبت خاك بعد از برداشت سويا در منطقه و تاخير در شخم و عمليات تهيه زمين باعث آماده سازي نامطلوب بستر بذر و عدم يكنواختي سبز شدن بذور كلزا ميگردد كه اين شرايط گاهاً زمان كاشت را بيش از يك ماه به تأخير انداخته و رشد اوليه و جوانه گياه را با سرما مواجه ميسازد و موجب خسارت از طرف برخي آفات گياهي ميگردد. از اينرو در مناطق مذكور خاكورزي حفاظتي توصيه ميشود. در استان گلستان جهت خاكورزي كلزا، ادوات خاكورزي حفاظتي مورد توصيه شامل خاكوزرهاي مركب و چيزل پكرها ميباشد.

نحوه كشت وميزان بذر

بعلت ريز بودن بذر كلزا كشت آن به صورت سطحي و حداكثر درعمق 2تا 1/5 سانتيمتر بايد صورت گيرد . از بذركارهاي پنوماتيك و يا بذركارهايي كه يونجه و شبدر را كشت ميكنند نيز ميتوان استفاده نمود از ساير بذركارها مجهز به موزع ريزدانه كار نيز ميتوان استفاده نمود به شرط آنكه عمق كشت بيش از 2 سانتيمتر نباشد .

ميزان بذر مصرفي كلزا در مناطق گرمسير با ارتفاع كم مانند شمال خوزستان 7تا 6 كيلوگرم درهكتار و در مناطق گرمسير با ارتفاع بالا مانند شهرستان يها پلدختر ( لرستان)، سرپل ذهاب (كرمانشاه) 8تا 7 كيلوگرم در هكتار خواهد بود.

رقم

هيبريدهاي Hyola308 و Hyola401 درمناطق ديم خوزستان واكثر مناطق ديم گرمسير داراي عملكرد بالاتري نسبت به ساير ارقام نظير Shiralee وRGS003 بوده اند. خردل روغني رقم صادق با تحمل خشكي و مقاومت به ريزش كاملاً مناسب اين مناطق است . زودرسي از فاكتورهاي مهم براي انتخاب رقم مورد كشت در اين مناطق است به طوري كه مرحله پركردن دانهها قبل از تنشهاي گرما و خشكي اوايل ارديبهشت به پايان رسيده باشد.

كود مورد نياز

براي توليد حدود يك تن دانه كلزا مصرف 60 كيلوگرم ازت خالص و 45 كيلوگرم درهكتار فسفر خالص ازمنبع سوپر فسفات تريپل توصيه مي .شود مقادير دقيق توصيه كودي با انجام آزمون خاك تعيين ميگردد .
باتوجه به اينكه كلزا نياز به گوگرد دارد از كود سولفات آمونيوم جهت منبع كودي ازته استفاده شود تا گوگرد نيز دراختيار گياه قرار گيرد . زمان مصرف كودهاي فوق همزمان با كاشت ه ب صورت جايگذاري در زير بذر است.

تاريخ كشت

زمان مناسب كاشت کلزا در مناطق گرمسیر نيمه دوم آبان ماه تا دهه اول آذرماه ميباشد. تاخير دركشت باعث از دست دادن بارندگيهاي اول فصل زراعي شده و عملكرد را كاهش ميدهد. در مناطق گرمسیر با ارتفاع بالا تأخير در كشت بيشتر ضمن از دست دادن بارشهاي اول فصل ممكن است باعث ایجاد خسارت سرما و كاهش شديد سطح سبز مزارع شود.

 

كنترل علف هاي هرز

كشت کلزا در مناطق گرمسیر تنها در تناوب گندم و جو بوده و ميتوان با استفاده از سموم گالانت (3ليتر در هكتار)، گالانت سوپر (0/8 ليتر در هكتار ،) نابواس (3 ليتر در هكتار) و فوكوس (2 ليتر درهكتار) علاوه بر كنترل علفهاي هرز باريك برگ با گندم يا جو سبز شده در اثر ريزش نيز مبارزه نمود .
زمان سمپاشي بايد در مرحله قبل از ساقه رفتن كلزا باشد و درجه حرارت محيط نيز ميبايست در شب و روز به ترتيب كمتر از 2 و 12 درجه سانتيگراد نباشد براي کنترل علف های هرز پهن برگ نيز از علفكش لونترل (0/8 ليتر در هكتار) استفاده ميگردد .

 

  بیشتر بخوانید:
کلزا در مناطق سردسیر

 

مبارزه با آفات و بيماري ها

بررسي هاي مشاهده هاي در اكثر مزارع ديم كلزا نشان داده است كه در شرايط ديم بيماري مهمي اين زراعت را تهديد نميكند و بيشترين ميزان خسارت بعلت آفات بوده است. مهمترين آفات كلزا شامل:

_شته

از آفات مهم كلزاست كه با مكيدن شيره گياهي باعث كاهش شديد رشد و تغيير شكل اندامهاي گياهي ميشود. آلودگي مزارع كلزا از حاشيه شروع شده و حذف علفهاي هرز و كلونكوبي حاشيه مزارع ميتواند در كنترل اين آفت مؤثر باشد. درصورت ايجاد آلودگي بيشتر ميتوان با يكي از سموم سيستميك مانند متاسيتوكس (1/5 ليتر در هكتار)، اكاتين (2 ليتر در هكتار)، ديماكرون (0/5 ليتر درهكتار) و پریمور (1 ليتر در هكتار) اقدام به سمپاشي و كنترل اين آفت پرداخت.

_سوسك پولن خوار

اين آفات در اكثر مزارع كلزا مشاهده مي شود اما مبارزه با آن زماني ضرورت دارد كه تراكم جمعيت آن در مزرعه زياد باشد. اين آفات در زمان غنچه دهي و گلدهي به مزارع حمله كرده و با تغذيه از پولنهاي داخل گل باعث از بين رفتن غنچه ها و گلها شده و عملكرد را به شدت كاهش ميدهد.
به منظور كنترل جمعیت این آفات توان ظروف پلاستیکي به رنگ آبی كه از آب پر شده اند در فواصل حدود 10 متري در سطح مزرعه قرار داد. در صورت نياز به سمپاشي بر عليه اين آفات ميتوان از سموم فوزالون (2/5 ليتر در هكتار) و اندوسولفان (3/5تا 3 ليتر در هكتار) استفاده نمود.

_سوسك منداب 

از آفات مهم كلزا در زمان روزت است. اين آفات با تغذيه از برگهاي كلزا باعث كاهش مقاومت به سرما و نيز كاهش عملكرد خواهد شد. براي مبارزه با اين آفات از سموم فوزالون (3تا 2 ليتر در هكتار)، ديازينون (1/5 ليتر در هكتار) و اكامت (2تا 1/5 ليتر در هكتار) ميتوان استفاده نمود.

_پرندگان

در برخي از مناطق گرمسير كشور خسارت پرندگان در زمان سبز شدن و دوبرگ كوتيلدوني و يا دوبرگ واقعي مشاهده شده است. اين خسارت گاهاً منجر به از بين رفتن كامل برخي از مزارع شده است.
راههاي كاهش خسارت پرندگان تنها از طريق افزايش سطح زير كشت كلزا، ايجاد صدا و نصب مترسك در مزرعه و نيز پاشيدن پودر گوگرد در سطح مزرع ه ممكن است . در برخي از مناطق اين پرندگان مهاجر بوده و با كاشت به موقع كلزا ميتوان محصول را از گزند آنها دور نگه داشت.

برداشت

زمان برداشت كلزا را ميتوان با مشاهده بذور داخل غلافها تعيين نمود. هنگامي كه رنگ بذور به قهوهاي و يا سياه تبديل شود و غلاف كلزا نيز به اندازه كافي خشك شده به طوريكه با فشاردادن آن در بين دو دست به راحتي دانهها از غلاف خارج شوند ميتوان آنرا برداشت نمود، در اين هنگام رطوبت بذرها حدود -12 10 درصد است. كلزا به ريزش حساس بوده و اگر تنها ده روز پس از رسيدن برداشت نشود غلافها شروع به بازشدن كرده و ريزش به شدت آغاز ميشود. برداشت کلزا در مناطق گرمسیر بوسيله كمباين غلات ميسر بوده و نياز به تنظيمات جزئي دارد