فهرست مطالب
پسیل معمولی پسته (شیره خشک)
پسیل معمولی پسته مهمترین آفت درختان پسته کشور و آفت کلیدی این محصول محسوب می گردد که هر ساله خسارت زیادی را به باغات پسته کشور وارد می کند. قدرت تولید مثل بالا و همچنین تعداد نسل متعدد این آفت باعث شده است که در اغلب سالها در یک یا چند نوبت جمعیت بسیار بالایی را تولید کرده و خسارت فوق العاده ای به درخت و محصول وارد نماید.
شکل شناسی
حشرات کامل این آفت دارای دو فرم زمستانه و تابستانه می باشد اندازه بدن فرم زمستانه پسیل(ماده ۱/۲ میلی متر و نر ۹/۱ میلی متر)می باشد. فرم زمستانه پسیل تیره تر و روی سر، سینه و شکم تعداد زیادی لکه های تیره وجود دارد. با لها رویی دارای رگبال های ضخیم و تیره است. فرم تابستانه دارای نقوش رنگی (قهوه ای) بر روی سر و سینه، رنگ زمینه سر و سینه نارنجی یا قرمز روشن، شکم سبز، بال های جلویی با رگبالهای توسعه یافته است. اندازه حشرات کامل متغیر از ۲/۱ میلی متر تا ۷/۱ میلی متر. و شاخک ها زرد ۱۰ بندی می باشد.
تخم پسیل معمولی پسته بیضوی و نوک تیز و در طرف دیگر دارای ساقه است در ابتدا به رنگ سفید و سپس زرد رنگ می شود. پوره ها زرد مایل به نارنجی و پوره های سن پنجم با جوانه بال تیره رنگ و لکه های قهوه ای تیره بر روی سر و سینه، پاها زرد روشن می باشد.
پوره های پسیل معمولی پسته پس از خروج از تخم بلافاصله شروع به تغذیه می کنند و از همان زمان نیز عسلک ترشح می نمایند. پوره های سنین اولیه تحرک زیادی ندارند. ۵ سن پورگی در این حشره دیده می شود و حشره کامل پس از تکمیل رشد پوره های سن پنجم ظاهر می شود.
بیولوژی
آفت پسیل معمولی پسته زمستان را بصورت حشره کامل در قسمت های مختلف باغهای پسته ( زیر پوستک تنه درختان، شیار و روزنه دیوارها و حصار باغ ها) بویژه در زیر برگ درختان پسته و لابلای علف های هرز و بقایای گیاهی می گذارند. حشرات فرم زمستانه از اواسط اسفند مجدداً در طبیعت ظاهر می شوند و با سبز شدن درختان پسته در اوایل فروردین از اندام های سبز تغذیه و روی آنها تخم ریزی می کند. عمر فرم زمستانه طولانی است و تا اوایل اردیبهشت قادرند صدها تخم گذاری نمایند.
معمولاً جمعیت این آفت در اردیبهشت بسیار زیاد است و عموماً درختان پسته به این آفت آلوده هستند. اما با کامل شدن دوره رشد نسل اول این حشره در حدود اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد، جمعیت آن کاهش می یابد. عوامل متعددی در کاهش جمعیت این آفت در نیمه دوم فصل بهار نقش دارند که می توان فعالیت دشمنان طبیعی از قبیل کفشدوزکها، سن های شکاری، کنه های شکاری، بالتوری و همچنین زنبور پسیلا فاگوس نام برد.
حشره کامل پسیل پسته از اوایل بهار همزمان با شروع رشد رویی درختان پسته تا اواخر پاییز فعال است. علیرغم تغییرات دما و سایر پارامترهای اقلیمی از بهار تا اواخر پاییز مادامی که برگ روی درختان وجود داشته باشد این حشره بخوبی زاد و ولد و رشد و نمو دارد. حشره پسیل معمولی پسته یک حشره خشکی دوست است و رطوبت نسبی بالا یک فاکتور منفی در رشد و توسعه جمعیت این آفت است.
در شرایطی که رطوبت نسبی، بالاتر از ۶۵ درصد برسد عسلک های پسیل محلول گردیده و به مایع چسبناکی تبدیل می شود که حرکت پوره ها و حشرات کامل را کند می کند. بدین ترتیب رطوبت نسبی هوا بطور غیر مستقیم روی جمعیت پسیل تاثیر منفی دارد.
حشرات کامل ماده پسیل پسته ۳ تا ۴ روز بعد از ظهور جفت گیری کرده و در دسته های ۵ تا ۵۰ عدد تخم گذاری می کنند که دو هفته اول عمر حشرات کامل تخم گذاری شدیدتر است. تخم ها را عمدتاً روی سطح برگ ها قرار می دهد اما روی دم برگ های شاداب و شاخه های تازه روئیده و همچنین روی قسمت انتهایی جوانه های متورم و سبز شده ( در ابتدای بهار) نیز تخم گذاری می نمایند.
تخم ها پس از ۳ تا ۱۰ روز پسته به شرایط آب و هوایی تفریخ شده که پس از طی شدن دوره پورگی (۵ سن پورگی) که حدود سه هفته طول می کشد حشرات کامل ظاهر می شوند. این آفت حداقل دارای ۵ نسل در سال می باشد.
خسارت
حشرات کامل و پوره ها از شیره گیاهی در دو سطح برگ تغذیه می کنند و به ویژه پوره ها با تغذیه حریصانه از شیره گیاهی و ترشح عسلک در درجه اول موجب ضعف کلی گیاه می شوند . در دوره رشد مغز پسته حدود اواخر خرداد تا اواخر مرداد حساسترین زمان برای گیاه پسته در ارتباط با خسارت این آفت است. در شرایطی که جمعیت آفت در این دوره زمانی افزایش یابد و حالت طغیانی داشته باشد خسارت سنگینی به محصول و گیاه وارد می شود.
خسارت آفت در این دوره زمانی باعث پوکی و نیم مغز شدن دانه های پسته، ریزش جوانه های سال آینده و نهایتاً ریزش برگها می شود. در این صورت گیاه بشدت ضعیف شده و بدین ترتیب خسارت شدید اقتصادی به محصول و گیاه وارد می کند که گاهی محصول ۲ تا ۳ سال متوالی را تحت تاثیر قرار می دهد.
