سمپاش‌های باغی یکی از ابزارهای اساسی در کشاورزی هستند که برای اسپری مواد حفاظتی، آب، یا مواد کودی بر روی محصولات باغی استفاده می‌شوند.
این دستگاه‌ها به صورت دستی یا اتوماتیک عمل می‌کنند و در نظر گرفتن نیازهای مختلف محصولات و شرایط محیطی از اهمیت بالایی برخوردارند. در زیر به توضیح در مورد انواع سمپاش‌های باغی می‌پردازیم:
سمپاش باغی دستی اغلب یک سمپاش کوچک یا متوسط بوده و معمولا ظرفیتی محدود دارد و طوری ساخته شده‌اند که در یک دست نگه داشته شوند. سمپاش دستی در انواع مختلفی ساخته می‌شوند؛ از نوع پمپی کوچک خانگی مخزن محدود تا حجم های بزرگتر برای باغچه و گلخانه مثل سمپاش پمپی، سمپاش کوله پشتی برقی و شارژی و… بین آنها وجود دارد. شما با پمپ کردن یک دسته و کشیدن یک ماشه برای اسپری کردن سم به محل مدنظر، فشار ایجاد می‌کنید.
سمپاش باغی دستی برای استفاده در مواقعی است که منطقه کوچکی برای سمپاشی دارید یا زمانی که می‌خواهید در مورد محل استفاده از مواد شیمیایی خود بسیار دقیق باشید، عالی هستند.
سمپاش دستی به طور کلی دو دسته شارژی و تلمبه‌ای تقسیم می‌شود که هر دو دسته نوع ساده و کوله دارند و جزو پرطرفدارترین سمپاش‌های بازار به حساب می‌آیند.
در مدل شارژی، پمپ سمپاش از نیروی باتری لیتیوم – یونی قوی و ولتاژ بالا استفاده می‌کند و از آنجا که نیازی به فشار دست جهت پمپاژ ندارد برای دست کاربر خسته کننده نیست.
قدرت باتری سمپاش شارژی معمولا از 18 ولت و 2 آمپر ساعت به بالا ساخته شده و میزان شارژ دهی و کاردهی بالایی دارد. برخی سمپاش های دستی شارژی بعد از تمام شدن باطری با نیروی دستی هم کار می‌کنند.
این مدل‌ها باعث صرفه‌جویی در وقت و انرژی می‌شود و به صورت حرفه‌ای سمپاشی می‌کند. سمپاش شارژی مناسب باغچه و باغ‌های کوچک است و اگر نیاز دارید که یک نقطه از باغ بزرگ خود را هم با ماده شیمیایی خاصی سمپاشی کنید، سمپاش دستی شارژی بسیار مفید خواهد بود.
این مدل سمپاش اغلب به صورت سمپاش کوله پشتی و دارای بند ساخته شده تا برای کار آسان تر و حمل دستگاه مشکلی وجود نداشته باشد.
این مدل سمپاش هم در انواع کوچک و بزرگ وجود دارد و معمولا و از یک مخزن به شکل بطری، مجموعه پمپ، شلنگ و میله اسپری تشکیل می‌شود. سمپاش دستی تلمبه ای همانطور که از نامش پیداست، مایع را به صورت دستی پمپاژ می‌کند و به همین دلیل به آن پمپ دستی یا سمپاش تلمبه‌ای می‌گویند. کاربرد سمپاش پمپی مستقیما به حجم مخزن آن مربوط می‌شود.
سمپاش پمپی زیر 2 لیتر برای کارهای خیلی کوچک خانگی و بزرگتر از آن با مخزن 20 لیتر یا بزرگتر مناسب باغچه و باغ و درختان هستند. از سمپاش تلمبه ای برای موارد مختلفی چون آبیاری، استفاده از علف کش‌ها، قارچ کش‌ها و… در چمن، گیاه، بوته ها، شاخه هاو… استفاده می‌گردد.
از آن جایی که در سمپاش موتوری نیروی پمپاژ دستگاه توسط موتور (اغلب بنزینی) فراهم می‌شود، از این رو از سمپاش دستی بسیار قوی‌تر و در وسعت بیشتر و موثرتر عمل می‌کند. نیروی موتور این ماشین، ماده شیمیایی و سم را از مخزن گرفته و از درون لوله یا شیلنگ حرکت داده و از طریق سری اسپری به بیرون می‌پاشد.
حجم های سمپاش بنزینی همواره از مدل های دستی بیشتر است و کمترین میزان حجم آنها حدودا بین 20 تا 30 لیتر گنجایش دارد. سمپاش موتوری به صورت سمپاش بنزینی دوشی، سمپاش پرتابل و البته بیشتر به صورت سمپاش موتوری کوله پشتی می‌سازند که نوع سوم را می‌توان براحتی حمل کرد. از لحاظ ساختاری نیز، سمپاش موتوری دارای دو نوع خرطومی و لانس‌دار است.
بهترین گزینه برای پاشیدن سموم و مواد شیمیایی که ماهیت پودری دارند، سمپاش موتوری خرطومی است. نوع سوخت این مدل سمپاش اغلب بنزینی و موتور آن دو زمانه است. در فضای بسته مانند گلخانه و فضای باز مانند مزارع و جالیز یا باغاتی مثل پسته که دارای درختچه یا درختان کوتاه‌تری هستند، قابل استفاده است.
سمپاش باغی موتوری خرطومی به لحاظ ظاهری دارای یک لوله خروجی خرطومی شکل قطور است که از طریق آن مواد شیمیایی پودری را با فشار شدید هوا به بیرون می‌پاشد. در حین این پاشش، پودر به شکل قطرات ریز آب در می‌آید، از این رو سمپاش خرطومی دارای یک پیچ تنظیم هوا نیز است.
این مدل سمپاش نیز دارای موتور بنزینی بوده با این تفاوت که موتور آن در دو نوع دو زمانه یا چهار زمانه ساخته می‌شود. در نوع دوزمانه، بنزین و روغن در یک مخزن قرار دارند و در نوع چهارزمانه مخزن بنزین و روغن از هم مجزا هستند که این امر سبب دوام بیشتر موتور سمپاش با موتور چهارزمانه می‌شود. همچنین موتور دو زمانه آلودگی صوتی و دود بیشتری در مقایسه با چهار زمانه دارد.
در سمپاش باغی موتوری لانس‌دار، مواد شیمیایی به صورت مکش به طرف سری اسپری هدایت شده و بعد از عبور از لوله به نازل بلند و لانس فلزی آن می‌رسد که گاهی تا فاصله های بلند 8 و 10 متری امکان پاشش مواد با آن وجود دارد. این مدل نیز اغلب با بند کوله پشتی ارائه می‌شود.
این نوع سمپاش به لحاظ ظاهری شباهت زیادی به فرغون دارد و همان طور که از نامش مشخص است معمولا با دو چرخ و گاری حمل همراه است. در مقایسه با انواع سمپاشی که تا به اینجا گفته شد، سمپاش فرغونی گنجایش بسیار بیشتری (در حدود 100 تا 300 لیتر) داشته و مناسب برای زمین‌های کشاورزی و باغات بزرگ است.
در این نوع از انواع سمپاش، مخزن و موتور روی شاسی و چرخ‌ها حمل می‌شود و دیگر مانند کوله پشتی به کتف و شانه کاربر فشار نمی‌آورد. زیرا چرخ‌ها موجب می‌شوند که سمپاش را به راحتی بتوان جا‌به‌جا کرد.
سمپاش باغی فرغونی در کنار حجم بالا، دارای یک موتور قوی‌ست که با برق و بنزین کار می‌کند و برای پرتاب مایع و سم جهت درختان نیمه بلند بسیار مناسب خواهد بود. گاهی از سمپاش فرغونی برای رنگ‌کاری (به شکل اسپری کردن رنگ) نیز استفاده می‌شود.
سمپاش تراکتوری به سمپاش پشت تراکتوری نیز معروف است. همان طور که از نام آن پیدا است، این نوع سمپاش به پشت تراکتور وصل می‌شود و به صورت کششی با کمک تراکتور حرکت می‌کند. سمپاش های تراکتور بزرگترین و صنعتی ترین نوع سمپاش باغی هستند و معمولا با یک تانکر یا یک مخزن بزرگ به گنجایش 1000 تا 3000 لیتر همراه می‌شوند. سمپاش تراکتوری به جز لوازم بدیهی مثل تانکر، شلنگ، موتور و پمپ، دارای یک همزن داخلی برای مخلوط کردن و هم زدن ماده شیمیایی داخل محفظه است. سمپاش تراکتوری در مزارع وسیع و باغات بسیار بزرگ کاربرد دارد و در سه گروه مختلف طبقه‌بندی می‌شود.
این نوع سمپاش در مقایسه با سایر سمپاش‌های کشنده و متصل شونده به تراکتور، کوچک‌تر و سبک‌تر است. از این رو برای اماکن و مناطق زراعی کم مقیاس‌تر کارآیی دارد و جا‌به‌جایی آن نیز راحت‌تر است. سمپاش تراکتوری سوار شونده یا به انگلیسی ATV اغلب چرخ ندارد و توسط یک سازه فلزی بر پشت تراکتور سوار یا بسته می‌شود.
سمپاش پشت تراکتوری کششی از نوع سوار شونده بزرگتر است و به وسیله قطعه اتصال دهنده یا یدک کش، به پشت تراکتور وصل شده و کشیده می‌شود. این سمپاش از خود قدرت حرکت کردن و ایستادن ندارد و نیاز دارد از تراکتور کمک بگیرد. سمپاش تراکتور کششی به انگلیسی UTV نیاز به ماشین کشنده بزرگ مثل تراکتور را ماشین/موتور چهارچرخ مخصوص کار باغبانی و کشاورزی دارد. این مدل کاربرد مناسبی در زمین‌های وسیع و باغات بزرگ ارائه می‌دهد.
نوع دیگری از انواع سمپاش پشت تراکتوری، سمپاش توربینی است. ماشین سمپاش توربینی یا ماشین سمپاش چند شاخه که به آن Multi Row Sprayer Machine نیز گفته می‌شود، مخصوص بزرگترین زمین های کشاورزی، مزارع، باغ های میوه مرکبات و با درختان بلند تولید می‌شوند. این سمپاش از آن جایی که پمپ پیستونی دارد و دارای مکانیزم خودکار است و نیازی به اپراتور ندارد. استفاده از سمپاش های تراکتوری توربینی و چند شاخه برای باغات و مزارع مقرون به‌صرفه تلقی می‌شود. خود این سمپاش توربینی نیز دو حالت کشنده و سوارشونده دارد اما معمولا در مقیاس های وسیع نوع کشنده آن بیشتر استفاده خواهد شد. از مزایای این ابزار می‌توان به بازدهی و سرعت بالا در کنار کاهش مصرف مواد شیمیایی و سموم اشاره کرد.
این نوع دستگاه پاشش سم و مایعات به نام سمپاش زنبه ای در عملکرد و کارکرد شباهت بالایی با سمپاش فرغونی دارد. با این تفاوت که سمپاش زنبه‌ای برخلاف نوع فرغونی، ثابت است، چرخ ندارد و دارای دو پایه و گارد فلزی است. مخزن آن مجزا (مثل یک بشکه) بوده و برای گلخانه‌ها، باغات و زمین‌های زراعی بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاهی ارتفاع سمپاشی زنبه‌ای به 14متر هم می‌رسد و می‌تواند پشت تراکتور یا موتور دو چرخ و چهار چرخ کشاورزی نصب شود.
سمپاش میکرونر یکی از انواع سمپاش است که بزرگترین ویژگی آن در نحوه پاشش مواد دیده می‌شود. سمپاش میکرون قطرات سموم و مایع را به ریزترین حالت یعنی در حد میکرون و گرد منتشر می‌کند و به همین دلیل به آن میکرونر یا Micronair می‌گویند. مهم‌ترین برتری آن در مقایسه با سایر انواع سمپاش‌ها، مصرف بسیار بهینه و کم در مواد شیمیایی و سموم است و همچنین می‌تواند دامنه بیشتری را زیر پوشش سمپاشی قرار دهد. سمپاش میکرون ایر در بیشتر اوقات برای حمل مانند کوله پشتی، بر پشت یا با بند کولی ساخته می‌شود و معمولا خروجی نازل آن بیشتر از یک سوراخ خواهد داشت.
روند ساخت سمپاش‌ها نیز از پیشرفت فناوری و تکنولوژی روز بی‌نصیب نمانده‌اند. همان طور که می‌دانید پهپادها پرنده‌‌های دو موتوره یا چهار موتوره، سبک و بدون سرنشین هستند. این روزها پهپادها در سمپاشی نیز کاربرد دارند و قادر هستند در مدت زمان کمتر با مصرف سم پایین‌تر، زمین‌های وسیعی را سمپاشی کنند. به طور مثال یک Drone سمپاش در یک روز قادر است تا 40 هکتار زمین کشاورزی را مورد سمپاشی قرار دهد.
حجم مخزن انواع پهپاد سمپاش معمولا بیشتر از نوع دستی و بین 15 تا 20 لیتر بوده، موتور آن ضدآب و در وضعیت‌های مختلف آب و هوای بد سرد و گرم که گاهی امکان رفتن به سر زمین و محصولات وجود ندارد، این مدل سمپاش ها کارآیی آیده آل دارند. یکی دیگر از مزایای پهپاد سمپاش این است که زمین را سفت و له نکرده و به محصولات نیز آسیب نمی‌زنند.
مهم‌ترین روش پایش و مبارزه با انواع گونه آفات، علف‌های هرز، بیماری‌های گیاهی، حشرات موذی و حتی حیوانات مزاحم در باغات و زمین‌های کشاورزی استفاده از سمپاشی است. انواع سمپاش برای ابعاد مختلف باغ‌ها و مزارع کشاورزی طراحی و تولید شده است. در این مقاله به معرفی انواع سمپاش و کاربرد هر کدام پرداختیم. این محصولات در نوع دستی، سمپاش موتوری و بنزینی، سمپاش کوله ای، پهپاد سمپاش و… موجود هستند که به مقایسه ویژگی های آنها در این مقاله اشاره کردیم.
